Nieuw onderzoek over effect coronavaccins bij kankerpatiënten: “Boosterprik beschermt beter dan we dachten”

De boosterprik tegen COVID-19 heeft een groot positief effect op de immuniteit van kankerpatiënten. Dat is een van de conclusies van een groot onderzoek onder leiding van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en in samenwerking met AZ Maria Middelares. “Het maakt zelfs niet uit of je nu eerst vaccins kreeg van AstraZeneca of van Pfizer. De bescherming na de booster is verrassend hoog bij bijna alle kankerpatiënten.”

Mensen met kanker hebben meer kans om ernstig ziek te worden van COVID-19 omdat ze een verlaagde immuniteit hebben. Daarom kregen ze tijdens de coronapandemie als een van de eersten een vaccin tegen COVID-19. “Maar in vergelijking met gezonde mensen, zagen we dat hun immuunsysteem minder goed reageerde op die eerste twee vaccins. Ze maakten minder antilichamen aan”, kadert dr. Timon Vandamme, die aan de studie meewerkte.

Vandaar waren de onderzoekers nieuwsgierig naar het effect van de derde dosis ofwel de boosterprik bij kankerpatiënten. Ze voerden, samen met de Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Tropische Geneeskunde, een groot onderzoek uit bij 442 patiënten en medewerkers gelinkt aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen of aan AZ Maria Middelares in Gent. Sciensano en Kom op Tegen Kanker steunden de studie. De resultaten zijn gepubliceerd in Clinical Cancer Research.

“We zien dat die boosterprik wél een groot verschil maakt. Het afweersysteem van mensen met kanker krijgt letterlijk een boost, waardoor ze waarschijnlijk beter beschermd zijn tegen corona. Een groot verschil dus in vergelijking met de twee eerste vaccinaties”, legt Vandamme uit. “We raden mensen met kanker dus ten zeerste aan om alle volgende boosterprikken te laten zetten.”

dr. Timon Vandamme

De bevindingen gelden in principe voor alle soorten kankers. Zo namen ook patiënten deel met bloedkanker die vaak een sterker onderdrukt immuunsysteem hebben. “Door medicatie reageerden zij amper op de eerste twee coronavaccins, maar met de derde dosis zagen we zelfs bij hen een verhoogde immuniteit”, aldus Vandamme.

De onderzoekers gingen ook na of het merk van de eerste twee vaccins invloed heeft op de werking van de booster. Zo zijn er kankerpatiënten die eerst twee vaccins kregen van AstraZeneca en een derde van Pfizer. Anderen kregen drie keer Pfizer.

Vandamme: “We zien dat het aantal antilichamen bij bijna iedereen na de boosterprik even groot is. Er zijn dus geen significante verschillen wat de boosterprik betreft tussen homologe en heterologe vaccinatie. Dat is belangrijk omdat patiënten die in eerste instantie gevaccineerd waren met AstraZeneca, een beetje minder antilichamen hadden aangemaakt dan diegenen die twee keer Pfizer gekregen hadden. Dat verschil trekt de booster dus gelijk. Voor een kwetsbare populatie heeft dit een grote impact.”

Bovendien stelden de onderzoekers vast dat bijna alle patiënten ook T-cellen aanmaakten na de booster. “Deze witte bloedcellen zorgen naast de antilichamen voor een extra laag bescherming. We zijn dan ook heel blij om te zien dat die cellen ook bij kankerpatiënten in staat zijn om bij te dragen aan bescherming tegen COVID-19.”

Betekent dit nu dat kankerpatiënten na een boosterprik geen corona-infectie meer kunnen krijgen? “We gaan ervan uit dat de kans op infectie en hospitalisatie bij de huidige varianten van corona beperkt is”, zegt Vandamme. “Om precies te weten hoe de antilichamen en T-cellen zich gedragen ten opzichte van het coronavirus, is vervolgonderzoek nodig.”

Het volledige onderzoeksteam wil tot slot alle patiënten bedanken die aan de studie hebben deelgenomen.