Patiëntenrechten en huisregels

Als patiënt krijgt je de best mogelijke zorgen. Met hun (medische) kennis en beschikbare technologie behandelen onze zorgverleners je volgens jouw behoeften en wensen, rekening houdend met jouw doelstellingen en waarden. Sociale klasse, seksuele geaardheid en geloofsovertuiging spelen daarbij geen rol.

Je behandeling omvat alle zorgen met het oog op het voorkomen, behandelen en verzachten van lichamelijke en psychische pijn.

Als patiënt heb je recht op een zo effectief mogelijke pijnbestrijding.

De zorgverlener gaat zo nodig met jou in gesprek over een vroegtijdige zorgplanning.

Je bent in principe vrij in de keuze van je zorgverlener. Dat betekent dat je je op elk moment kan richten tot een arts naar keuze in het ziekenhuis. Daarnaast staat het je vrij om een tweede zorgverlener (in een ander ziekenhuis) te raadplegen en een tweede advies over je gezondheidstoestand te vragen. Als patiënt kan je evenwel nooit eisen dat een welbepaalde zorgverlener jou behandelt.

De vrije keuze van zorgverlener kan door de wet of door omstandigheden die eigen zijn aan de organisatie beperkt worden. Dit is bv. het geval op de spoedafdeling of tijdens een wachtdienst. Daarnaast wordt er op de (hospitalisatie)afdelingen van het ziekenhuis gewerkt met een vooraf vastgestelde werkregeling die erop gericht is voor alle patiënten kwaliteitsvolle zorg te voorzien en die niet zomaar kan aangepast worden omwille van het recht op vrije keuze van zorgverlener.

Elke zorgverlener heeft ook het recht om je behandeling - om persoonlijke of professionele redenen - niet verder te zetten. In geval van nood geldt uiteraard een verplichting tot hulpverlening. Onderbreekt de zorgverlener jouw behandeling, dan verzekert die verdere opvolging door een collega.

Je zorgverlener informeert je over de verzekeringsdekking inzake beroepsaansprakelijkheid, alsook over eventuele beperkingen in de uitoefening van zijn beroep en praktijkvoering ten gevolge van opgelegde maatregelen. Op jouw verzoek ontvang je ook informatie over de beroepsbekwaamheid en beroepservaring van de zorgverlener.

Je zorgverlener deelt je alle informatie mee, zodat je jouw gezondheidstoestand kan begrijpen. Je krijgt informatie over hoe je ziektetoestand (mogelijk) zal evolueren, ook al is die evolutie mogelijk eerder negatief. De informatie wordt je verstrekt op een kwaliteitsvolle manier en in een taal die je begrijpt. Je zorgverlener voorziet hiervoor de nodige tijd en nodigt je uit om vragen te stellen. Op jouw vraag of wanneer hij dit pertinent acht, bezorgt je zorgverlener de gegeven informatie ook schriftelijk (hetzij op papier, hetzij digitaal). Tijdens dit gesprek zal je zorgverlener ook jouw voorkeuren van actuele en toekomstige zorg bevragen.

Als ouder of voogd van een minderjarig kind krijg je informatie over de gezondheidstoestand van je kind. De zorgverlener zal het kind betrekken, rekening houdend met leeftijd en maturiteit. Zodra een kind zelf in staat is om een goede inschatting te maken van de situatie, oefent het zelf zijn belangen uit (meestal vanaf de leeftijd van 14 à 16 jaar). In dat geval kan je als ouder of voogd niet zonder medeweten en akkoord van het kind informatie opvragen over de gezondheidstoestand.

Als je als patiënt geen informatie wil over je gezondheidstoestand of een aspect daarvan (bv. ongeneeslijke ziekte), is het belangrijk dit uitdrukkelijk aan je zorgverlener mee te delen. De zorgverlener noteert jouw verzoek in je patiëntendossier. Je kan eventueel een vertrouwenspersoon aanduiden aan wie op jouw vraag de informatie over je gezondheidstoestand wel wordt meegedeeld. De zorgverlener noteert dat eveneens in je medisch dossier, samen met de identiteit van de vertrouwenspersoon.

Indien het niet meedelen van de informatie een ernstig nadeel voor je gezondheid of die van derden oplevert (bv. in het geval van een besmettelijke ziekte), dan is de zorgverlener niet verplicht om jouw verzoek om niet te weten op te volgen. Alvorens de informatie toch aan jou mee te delen, moet je zorgverlener voorafgaandelijk een andere zorgverlener raadplegen en de eventueel aangewezen vertrouwenspersoon horen.

Je zorgverlener heeft je mondelinge of schriftelijke toestemming (informed consent) nodig om de behandeling te starten of de ingreep uit te voeren. Als patiënt kan je pas op een geïnformeerde wijze toestemmen, indien je op de hoogte bent van het doel van de behandeling of ingreep, de aard, de graad van dringendheid, de duur, hoe vaak je de behandeling moet ondergaan, de te verwachten ontwikkelingen en de nazorg, de relevante tegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico’s verbonden aan de tussenkomst, de mogelijke alternatieven al dan niet uitgevoerd door een andere zorgverlener, andere voor jou relevante verduidelijkingen en de financiële gevolgen.

Als patiënt heb je ook het recht om een tussenkomst te weigeren of de eerder gegeven toestemming terug in te trekken. Je zorgverlener zal jou informeren over de gevolgen hiervan en zal met jou overleggen over alternatieve tussenkomsten. De weigering of intrekking van de toestemming wordt schriftelijk vastgelegd en toegevoegd aan je patiëntendossier.

Om de financiële gevolgen van een tussenkomst beter te begrijpen vind je op de website bij de individuele artsenpagina’s informatie over de conventiestatus. In de onthaalbrochure lees je wat de gevolgen zijn van de keuze voor een een- of meerpersoonskamer. Informeer je ook steeds bij je eigen hospitalisatieverzekeraar over een mogelijke tussenkomst en terugbetaling door de verzekeraar.

Kan je als patiënt je toestemming niet meer uiten?

Je rechten worden volgens een watervalsysteem vertegenwoordigd (is de eerste persoon niet aanwezig, dan zal de volgende in rij worden aangesproken).

1. Je hebt op voorhand een vertegenwoordiger aangeduid om jouw rechten als patiënt uit te oefenen als je het zelf niet meer kan
2. Heb je geen vertegenwoordiger aangeduid, dan worden de patiëntenrechten uitgeoefend door je bewindvoerder over de persoon (aangeduid door de vrederechter)
3. Is er geen bevoegde bewindvoerder, dan zal de zorgverlener zich voor de geïnformeerde toestemming moeten wenden tot je gezin (in volgorde):
   1. de samenwonende echtgenoot, wettelijk of feitelijk samenwonende partner
   2. een meerderjarig kind
   3. een ouder
   4. een meerderjarige broer of zus
4. Indien er geen familie is of die wenst niet op te treden, dan behartigt de zorgverlener in multidisciplinair overleg je belangen.

Je kan eveneens een voorafgaande wilsverklaring opstellen waarin je te kennen geeft jouw toestemming te weigeren voor een bepaalde ingreep of behandeling. Je zorgverlener zal deze weigering eerbiedigen zolang je deze wilsverklaring niet herroept.

Als patiënt heb je recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier. Naast algemene gegevens bevat het patiëntendossier alle medische informatie over jou als patiënt. Je kan aan je zorgverlener vragen om documenten toe te voegen aan je patiëntendossier, in het bijzonder wat betreft je waarden, levensdoelen, voorkeuren van actuele en toekomstige zorg en voorafgaande wilsverklaringen. Je hebt steeds het recht om je patiëntendossier in te kijken of om een afschrift te bekomen. Dit moet je wel steeds aanvragen.

Na overlijden van een meerderjarige patiënt kan de familie van de overledene geen afschrift van het dossier verkrijgen. Het dossier kan enkel op vraag van de naaste familieleden tot en met de tweede graad ingezien worden door een zorgverlener, voor zover de patiënt zich er tijdens zijn leven niet heeft tegen verzet. Als familielid moet je dus een zorgverlener contacteren om het dossier van de overledene in te zien in het ziekenhuis. Er is dus geen rechtstreekse inzage mogelijk door een familielid.

Na overlijden van een minderjarige patiënt kunnen de ouders of de voogd het patiëntendossier van de minderjarige inzien of een afschrift hiervan krijgen. Ook de bloedverwanten tot en met de tweede graad kunnen deze rechten uitoefenen mits een voldoende gemotiveerd en gespecifieerd verzoek. De betrokken aanvrager heeft het recht op toelichting over de inhoud van het dossier. De inzage of het afschrift worden geweigerd, indien de minderjarige patiënt zich hiertegen heeft verzet.

Informatie over je gezondheidstoestand mag niet zomaar worden gedeeld met derden. Er moet heel discreet met je patiëntendossier worden omgegaan.

Als patiënt heb je ook recht op bescherming van je intimiteit. Enkel de personen waarvan de aanwezigheid verantwoord is in het kader van de zorgverstrekking kunnen mits jouw akkoord aanwezig zijn bij onderzoeken en behandelingen. Dit neemt niet weg dat jouw vertrouwenspersoon steeds aanwezig kan zijn om jou de nodige bijstand te verlenen.

Ondanks alle goede zorgen en inspanningen kan het gebeuren dat je als patiënt of familie niet tevreden bent over bepaalde aspecten. Bespreek je opmerkingen, vragen of klachten in dat geval zo snel mogelijk rechtstreeks met de betrokken zorgverlener.

Slaag je er niet in of had je gesprek niet het gewenste resultaat? Contacteer de ombudsdienst:

Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening

Als patiënt krijgt je de best mogelijke zorgen. Met hun (medische) kennis en beschikbare technologie behandelen onze zorgverstrekkers je volgens jouw behoeften en wensen. Sociale klasse, seksuele geaardheid en geloofsovertuiging spelen daarbij geen rol.

Je behandeling omvat alle zorgen met het oog op het voorkomen, behandelen en verzachten van lichamelijke en psychische pijn.

Medewerkers vragen regelmatig je naam, voornaam en geboortedatum. Dat is niet omdat ze die steeds vergeten, maar uit patiëntveiligheidsoverwegingen. Beschouw het als een extra controle om er zeker van te zijn dat de juiste zorgen aan de juiste patiënt op het juiste moment worden toegediend.

Als patiënt heb je het recht om een gezondheidszorgbeoefenaar (arts, tandarts, apotheker, vroedvrouw, kinesitherapeut, verpleegkundige ...) te weigeren. Je mag echter geen beroepsbeoefenaar weigeren op basis van geslacht, huidskleur of geaardheid. Je mag ook geen volledige beroepsgroep uitsluiten (bv. verpleegkundigen).

Jouw weigering zal gerespecteerd worden voor zover dit organisatorisch mogelijk is. Het valt immers voor dat er maar één specialist per discipline (aanwezig) is. Daarnaast wordt er op de (hospitalisatie)afdelingen van het ziekenhuis gewerkt met een vooraf vastgestelde werkregeling die erop gericht is voor alle patiënten kwaliteitsvolle zorg te voorzien en die niet zomaar kan aangepast worden omwille van het recht op vrije keuze van zorgverlener.

Recht op informatie over de gezondheidstoestand

Je zorgverlener deelt je alle informatie mee, zodat je jouw gezondheidstoestand kan begrijpen. Je krijgt informatie over hoe je ziektetoestand (mogelijk) zal evolueren, ook al is die evolutie mogelijk eerder negatief. Als de zorgverlener een behandeling of ingreep voorstelt, moet je als patiënt ook uitleg krijgen over de mogelijke risico’s en complicaties, welke argumenten er zijn tegen een ingreep (tegenaanwijzingen) en de financiële gevolgen. Je krijgt in begrijpelijke taal advies over wat je best (niet) doet.

Recht op informatie over de gezondheidstoestand

Als ouder of voogd van een minderjarig kind krijg je informatie over de gezondheidstoestand van je kind. De zorgverlener zal het kind betrekken, rekening houdend met leeftijd en maturiteit. Zodra een kind zelf in staat is om een goede inschatting te maken van de situatie, oefent het zelf zijn belangen uit (meestal vanaf de leeftijd van 14 à 16 jaar). In dat geval kan je als ouder of voogd niet zonder medeweten en akkoord van het kind informatie opvragen over de gezondheidstoestand.

Recht op informatie over de gezondheidstoestand

Als je als patiënt bijvoorbeeld niet wil weten of je drager bent van een ongeneeslijke ziekte, dan is het belangrijk aan je zorgverlener mee te delen dat je geen informatie wil over je gezondheidstoestand. De beroepsbeoefenaar noteert dat in je patiëntendossier. Je kan eventueel een vertrouwenspersoon aanduiden aan wie op jouw vraag de informatie over je gezondheidstoestand wel wordt meegedeeld. De zorgverlener noteert dat eveneens in je medisch dossier, samen met de identiteit van de vertrouwenspersoon.

Indien het niet meedelen van de informatie een ernstig nadeel voor je gezondheid of die van derden oplevert (bijvoorbeeld in het geval van een besmettelijke ziekte), dan is de beroepsbeoefenaar niet verplicht om jouw verzoek om niet te weten op te volgen. Alvorens de informatie toch aan jou mee te delen, moet je zorgverlener voorafgaandelijk een andere beroepsbeoefenaar raadplegen en de eventueel aangewezen vertrouwenspersoon horen.

Recht op geïnformeerde toestemming

Je zorgverlener heeft je mondelinge of schriftelijke toestemming (informed consent) nodig om de behandeling te starten of de ingreep uit te voeren. Als patiënt kan je pas op een geïnformeerde wijze toestemmen, indien je op de hoogte bent van het doel van de behandeling of ingreep, de aard, de graad van dringendheid, de duur, hoe vaak je de behandeling moet ondergaan, de relevante tegenaanwijzingen, nevenwerkingen en risico's verbonden aan de tussenkomst, de nazorg, de mogelijke alternatieven en de financiële gevolgen.

Op de website vind je op de individuele artsenpagina’s informatie over de conventiestatus. In de onthaalbrochures lees je wat de gevolgen zijn van de keuze voor een een- of meerpersoonskamer. Informeer je ook steeds bij je eigen hospitalisatieverzekeraar over een mogelijke tussenkomst en terugbetaling door de verzekeraar.

Recht op geïnformeerde toestemming

Kan je als patiënt je toestemming niet meer uiten? Je rechten worden volgens een watervalsysteem vertegenwoordigd (is de eerste persoon niet aanwezig, dan zal de volgende in rij worden aangesproken).

1. Je hebt op voorhand een vertegenwoordiger aangeduid om jouw rechten als patiënt uit te oefenen als je het zelf niet meer kan
2. Heb je geen vertegenwoordiger aangeduid, dan worden de patiëntenrechten uitgeoefend door je bewindvoerder (aangeduid door de vrederechter)
3. Is er geen bevoegde bewindvoerder, dan zal de zorgverlener zich voor de geïnformeerde toestemming moeten wenden tot je gezin (in volgorde van 4 tot 7):
4. De samenwonende echtgenoot, wettelijk of feitelijk samenwonende partner
5. Een meerderjarig kind
6. Een ouder
7. Een meerderjarige broer of zus
8. Indien er geen familie is of die wenst niet op te treden, dan behartigt de zorgverlener in multidisciplinair overleg je belangen.

Je kan eveneens een voorafgaande wilsverklaring opstellen waarin je te kennen geeft jouw toestemming te weigeren voor een bepaalde ingreep of behandeling.

Recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier / verzekerd zijn van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer:

Als patiënt heb je recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier. Naast algemene gegevens bevat het patiëntendossier alle medische informatie over jou als patiënt. Je hebt steeds het recht om je patiëntendossier in te kijken of om een afschrift te bekomen. Dat moet je wel steeds aanvragen.

Na overlijden van de patiënt kan de familie van de overledene geen kopie van het dossier verkrijgen. Het dossier kan enkel op vraag van de naaste familieleden tot en met de tweede graad ingezien worden door een zorgverlener, voor zover de patiënt zich er tijdens zijn leven niet heeft tegen verzet. Als familielid moet je dus een zorgverlener contacteren om het dossier van de overledene in te zien in het ziekenhuis. Er is dus geen rechtstreekse inzage mogelijk door een familielid.

Meer informatie vind je hier.

Recht op pijnbehandeling

Als patiënt heb je recht op een zo effectief mogelijke pijnbestrijding. Je kan (eveneens) beroep doen op palliatieve zorgverlening.

Recht op klachtenbemiddeling

Ondanks alle goede zorgen en inspanningen kan het gebeuren dat je als patiënt of familie niet tevreden bent over bepaalde aspecten.

Bespreek je opmerkingen, vragen of klachten in dat geval zo snel mogelijk rechtstreeks met de betrokken zorgverlener. Slaag je er niet in of had je gesprek niet het gewenste resultaat?

Contacteer de ombudsdienst