Blaasinfectie bij kinderen

Symptomen en oorzaken

Wat is het?

Zie blaasinfectie bij volwassenen: een blaasinfectie is een urinewegontsteking die beperkt blijft tot de blaas en veroorzaakt wordt door een bacterie. Meestal is de oorzakelijke bacterie E. Coli.

Eén op de vijftig kinderen heeft wel eens last van een urineweginfectie; meisjes vijf keer zo vaak als jongens.

Welke factoren beïnvloeden een blaasinfectie?

Te lang de plas ophouden: hoe langer de urine in de blaas blijft, hoe groter de kans op een blaasontsteking.
Het onvoldoende ledigen van de blaas bij het plassen. Bv bij aandoeningen waarbij de blaasspier niet sterk genoeg is om de blaas te legen, kan urine achterblijven in de blaas en zo een blaasontsteking veroorzaken. De meest voorkomende oorzaak van blaasontsteking bij kinderen is echter constipatie: opgehoopte stoelgang 'verdringt' de blaas als het ware, waardoor de blaas niet goed wordt leeg geplast en een rest urine in de blaas achterblijft.
De lengte van urinebuis: meisjes hebben een kortere urinebuis dan jongens, waardoor bacteriën bij meisjes gemakkelijker de blaas kunnen bereiken.
Aangeboren afwijkingen: aangeboren afwijkingen kunnen ook een belangrijke oorzaak van urineweginfecties zijn. Meestal gaat het om vesico-ureterale reflux of om aangeboren belemmering van de urinestroom uit de blaas.
Reflux: zowel bij jongens als bij meisjes kan een blaasontsteking veroorzaakt worden door het terugstromen van urine vanuit de blaas naar de urineleiders en naar de nieren. Dit wordt reflux genoemd. Lang niet alle vormen van deze aandoening zijn even ernstig. Lichte vormen bij baby’s en peuters kunnen zonder behandeling verdwijnen.
Belemmeringen van de urinestroom: bv. een aangeboren afwijking van de plasbuis (vernauwing) waardoor de urine niet vloeit zoals normaal zou horen.

Symptomen

Bij kinderen is een blaasontsteking niet altijd even makkelijk te herkennen. De verschijnselen hiervan bij jonge en oudere kinderen kunnen ook nog eens verschillen.

Oudere kinderen

pijn bij het plassen
vaak plassen
kleine beetjes plassen
stinkende, troebele urine
buikpijn

Jonge kinderen

Bij jongere kinderen zijn de verschijnselen van blaasontsteking veel minder duidelijk aanwezig of ze vallen niet op omdat zij een luier dragen. Bovenstaande symptomen kunnen voorkomen, maar zijn minder duidelijk. Vaak komt de urinaire ontsteking daarom pas aan het licht als ze al is uitgebreid en als hierdoor de meer algemene, ernstigere verschijnselen zoals koorts en koude rillingen duidelijk worden.

Peuters en kleuters

slecht eten en drinken
hangerig
buikpijn
stinkende urine
prikkelbaar
koorts
braken

Zuigelingen

slecht drinken
grauwe huidskleur
onvoldoende in gewicht aankomen
stinkende urine
prikkelbaar
koorts

Diagnose en behandeling

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Echografie van de nieren: eventuele afwijkingen aan de nieren, blaas of urinewegen worden opgespoord.
Urine-analyse: ettercellen aanwezig? Urinekweek om de oorzakelijke bacterie te achterhalen.
Uroflowmetrie: hoe vlot (of niet vlot) stroomt de urine?
Mictiecystogram: een röntgenfoto van de blaas tijdens het plassen. Hierbij kan bekeken worden of er urine vanuit de blaas terugstroomt naar de nieren (vesico-ureterale reflux). Het kind moet liggend plassen, terwijl er foto's worden gemaakt. Dit is geen aangenaam onderzoek, vooral omdat het plaatsen van een blaaskatheter noodzakelijk is.

Behandeling

Als de huisarts vermoedt dat je kind een blaasontsteking heeft, onderneemt hij de volgende stappen:

Hij onderzoekt de urine (telling van de infectiecellen) en laat een kweek uitvoeren. De kweek kan aantonen welke bacterie de blaasontsteking veroorzaakt heeft.
Hij schrijft antibiotica voor waar de meeste bacteriën gevoelig voor zijn, omdat de uitslag van de urinekweek enkele dagen duurt. Je kind moet deze antibiotica een aantal dagen (meestal ongeveer een week) innemen.
Soms is na enkele dagen een switch van antibiotica nodig, als uit de urinekweek blijkt dat de bacterie die bij je kind blaasontsteking veroorzaakt, niet gevoelig is voor de eerst opgestarte antibiotica. Het is belangrijk dat je kind de antibioticakuur helemaal afwerkt.

In het specifieke geval waarin je kind regelmatig een blaasontsteking heeft en/of vesico-ureterale reflux, dan is het soms nodig om preventief, dagelijks een lage dosis antibiotica in te nemen, om te voorkomen dat er telkens opnieuw een blaasontsteking ontstaat. Dit heet antibiotische onderhoudsbehandeling.

Een onbehandelde blaasontsteking kan zich uitbreiden naar de urineleiders en de nieren. Dit kan zo een nierbekkenontsteking of een sepis (bloedvergiftiging) veroorzaken. Dit zijn vrij ernstige ziektebeelden omdat de nieren hierdoor beschadigd kunnen raken, soms onomkeerbaar. Tijdige behandeling van een blaasontsteking kan dit voorkomen.

Meestal is een antibiotische behandeling voldoende. In geval van een constipatieprobleem dient dit vervolgens aangepakt te worden. Bijkomend chirurgisch ingrijpen is gereserveerd voor kinderen bij wie urologische anatomische afwijkingen werden vastgesteld (zoals reflux, plasbuisklepjes of obstructie van de urineleider).