Hartfalen

Symptomen en oorzaken

Wat is het?

Het hart pompt normaal gezien precies de hoeveelheid bloed rond die het lichaam nodig heeft. Bij hartfalen is de pompfunctie verstoord en pompt het hart te weinig bloed rond:

kleine bloedsomloop (hart-longen): bloed en vocht hoopt zich op in het lichaam. Je kan opgezette benen en enkels hebben.
grote bloedsomloop (hart-lichaam): er wordt onvoldoende bloed naar het lichaam gepompt. Het bloed en vocht hopen zich op in de longen. Je ervaart kortademigheid en prikkelhoest.

Er is systolisch en diastolisch hartfalen:

Systolisch hartfalen: de hartspier trekt niet krachtig genoeg samen en pompt minder bloed rond. Dit is de meest voorkomende oorzaak van hartfalen.
Diastolisch hartfalen: de hartspier ontspant zich minder goed in de rustfase en vult zich minder goed met bloed.

Oorzaken

Geen enkel geval van hartfalen is hetzelfde.
Er zijn veel verschillende oorzaken die aan de basis kunnen liggen:

Acuut hartinfarct: bij een hartinfarct sterft een deel van de hartspier af. Dit gedeelte wordt stroef en kan niet meer meepompen. Hierdoor kan hartfalen ontstaan. De ernst van het hartinfarct bepaalt het risico op de ontwikkeling van hartfalen achteraf.
Hypertensie (hoge bloeddruk): bij een hoge bloeddruk moet het hart tegen een hoge druk in pompen. De hartspier wordt daardoor dikker. Op den duur wordt een dikke hartspier stijver en minder soepel en neemt de pompkracht af. Hierdoor kan hartfalen ontstaan.
Kleplijden: als hartkleppen niet goed sluiten of vernauwd zijn, moet het hart harder werken. Dit is een extra belasting voor het hart die uiteindelijk kan leiden tot hartfalen.
Hartritmestoornissen: bij ritmestoornissen klopt het hart te snel, te langzaam of onregelmatig. Hierdoor verliest het hart pompkracht.
Hartspierziekte: de hartspier is verdikt of verwijd. De cellen hebben een abnormale bouw of zijn vervangen door vet- of bindweefsel. De pompkracht neemt hierdoor af.

Symptomen

Het hart pompt minder goed bloed rond bij hartfalen. Daardoor krijgen de organen minder zuurstof en voedingsstoffen.

De belangrijkste klachten van hartfalen zijn:

vermoeidheid
kortademigheid (vooral bij inspanning)
opgezette benen en enkels
onrustig slapen en ’s nachts vaak plassen

Andere klachten kunnen zijn:

koude handen en voeten
ritmestoornissen
opgeblazen gevoel en een moeilijke stoelgang
verminderde eetlust en toch zwaarder worden
prikkelhoest (vooral bij plat liggen)
vergeetachtigheid en gebrek aan concentratie

Deze klachten komen uiteraard ook bij andere aandoeningen voor. Als je deze klachten herkent, hoeft het daarom nog niet te betekenen dat je aan hartfalen lijdt.

In bepaalde gevallen kunnen de klachten ernstig zijn en is dringende medisch hulp noodzakelijk.

Bel onmiddellijk je huisarts of 112:

Bij een aanhoudende zware drukkende pijn midden in de borst, vaak samengaand met zweten, misselijkheid en braken
als je het ernstig benauwd krijgt, vaak in combinatie met een piepende ademhaling of kriebelhoest

Diagnose en behandeling

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose hartfalen is niet eenvoudig. De cardioloog luistert met de stethoscoop naar aanwijzingen voor klepafwijkingen of vocht in de longen. Verder wordt bekeken of er vocht is opgestapeld in de benen en of de lever gezwollen is.

Volgende onderzoeken kunnen gebruikt worden om de diagnose van hartfalen te stellen: