Hidradenitis suppurativa

Hidradenitis suppurativa (HS), ook wel Acne inversa of ziekte van Verneuil genoemd, is een ontstekingsziekte die zich voordoet in de huidplooien.

Letterlijk vertaald betekent HS een ontsteking van de zweetklieren met verettering tot gevolg. Deze naam is niet helemaal correct. Het gaat eigenlijk om een chronische aandoening, met ontstekingen:

• rond de haarzakjes op die plaatsen waar er veel zweetklieren en haren aanwezig zijn
• maar ook op plaatsen waar er veel wrijving is, zoals ter hoogte van de huidplooien.

Meestal ontwikkelt de ziekte zich in de oksels, in de liezen, op de billen, zowel tussen als onder de borsten, maar kan ook op andere plaatsen.

Oorzaak

De oorzaak van HS is een verstopping van een haarzakje. Die komt er door enerzijds een toegenomen verharding van de huid ter hoogte van de uitgang van het haarzakje en anderzijds een toename van de cellen in de wand van het haarzakje. Daardoor stapelen huidcellen en talg zich op in het haarzakje dat uiteindelijk overvol raakt. Bijgevolg zal dit haarzakje onderhuids barsten. Daardoor ontstaat een ontstekingsreactie.

De oorzaken van de verstopping van het haarzakje zijn nog niet volledig gekend. Vermoedelijk gaat het om een samenspel tussen verschillende factoren zoals erfelijkheid, een ontregeling van het afweersysteem, hormonen, leeftijd, geslacht, roken en overgewicht.

De aandoening komt bij ongeveer 1% van de Europeanen voor en is dus niet zo zeldzaam. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het kan op iedere leeftijd ontstaan, maar we zien het meestal voor het eerst bij jongvolwassenen. Mensen met overgewicht en rokers worden beduidend vaker getroffen.

Typische letsels bij HS

De ontstekingen kunnen zich voordoen als rode, pijnlijke knobbels in of onder de huid. Dit noemen we 'inflammatoire nodules'.

Soms kunnen deze evolueren naar een abces, dit is een ophoping van etter in het weefsel.

Fistels kunnen eveneens aanwezig zijn. Dit zijn tunneltjes die een verbinding kunnen maken tussen diepe ontstekingen en het huidoppervlak, maar ook tussen diepe ontstekingen onderling. Uit de fistels kan een etterige afscheiding worden waargenomen.

Er zijn ook dubbel-eindigende mee-eters of comedonen.

Bij een verder gevorderde aandoening kunnen harde littekens en hele verlittekende zones ontstaan. De meeste van deze ontstekingen zijn pijnlijk.

De diagnose kan worden gesteld op basis van een lichamelijk onderzoek. Er zijn drie voorwaarden die moeten voldaan zijn om van HS te spreken:

1. er moeten typische letsels zijn,
2. deze letsels moeten voorkomen op de typische lokalisaties
3. tijdens een periode van 6 maanden verwachten we minstens twee opstoten

Er zijn verschillende fases van HS beschreven, de Hurley stadia. Deze stadia worden bepaald op basis van de uitgebreidheid en het type letsels.

Levensstijlveranderingen

In de behandeling van HS zijn levensstijlveranderingen zeker belangrijk:

• Roken kan een rol spelen in het ontstaan van HS. Rookstop heel belangrijk.
• Overgewicht geeft aanleiding tot een chronische ontsteking in het lichaam en kan leiden tot meer wrijving in de huidplooien. De toegenomen wrijving zorgt voor meer verstopping van de haarzakjes. Patiënten met overgewicht doen er dus goed aan gewicht te verliezen. Om wrijving te verminderen, is het ook aangewezen om zoveel mogelijk loszittende kledij te dragen.
• Wassen met ontsmettende zepen wordt aangeraden om bijkomende infecties te vermijden. Deze zepen kunnen bij te frequent gebruik irritatie veroorzaken. We raden aan ze maar twee tot drie keer per week te gebruiken. Huidirritatie dient vermeden te worden.

Er zijn naast veranderingen in levensstijl ook verschillende medicamenteuze en chirurgische behandelingen voorhanden. Afhankelijk van de symptomen en de uitgebreidheid zal de arts de verschillende behandelingsopties met de patiënt bespreken.

Meest voorkomende behandelingsvormen

Bij milde vormen kan gekozen worden voor een behandeling met een antibiotische zalf of lotion. Die kan gedurende enkele weken tot maanden aangebracht worden op de huidletsels. Zo vermindert de ontsteking.

Als er veel dubbel-eindigende mee-eters zijn, kan een zalf op basis van resorcine voorgeschreven worden voor dagelijks gebruik bij milde vormen. Resorcine helpt de verstopping oplossen.

Bij een acute opstoot van een knobbel kan deze geïnjecteerd worden met een cortisonehoudend product. Zo valt de ontsteking stil.

Een abces kan worden ingesneden om de drukkende etter te bevrijden.

Ontstekingsremmende antibiotica in pilvorm (minocycline, lymecycline) worden vaak gebruikt om de ontsteking van HS te remmen. Ze worden meestal gedurende enkele maanden gegeven. Er kan gekozen worden voor ofwel één antibioticum, ofwel een combinatie van meerdere antibiotica samen, afhankelijk van de ernst.

Bij matige tot ernstige vormen van HS waarbij alle andere medicatie onvoldoende resultaten geeft, kan een patiënt in aanmerking komen voor een biological. Dit zijn moderne geneesmiddelen die specifiek ontstekingsstoffen afremmen om de aandoening onder controle te krijgen.

Chirurgische behandeling

In combinatie met medicatie, wordt regelmatig ook chirurgisch behandeld.

De ziekte veroorzaakt immers blijvende littekenstructuren die nadien herhaaldelijk kunnen ontsteken. In de chirurgische behandeling zijn grofweg twee methodes te onderscheiden:

• ‘deroofing’ (letterlijk 'het dak wegnemen'): wegname van de bovenste bedekkende huidlaag over een fistel of sinus, waarna de wonde geneest via opgroei.
• brede wegname: wegname van de volledige aangetaste littekenstructuur, waarna de operatiewond ofwel gesloten kan worden, ofwel opgroeit met zalven en verbanden

Waarom worden wonden niet altijd gehecht?

Bij HS is het niet altijd eenvoudig de exacte grenzen van de letsels in te schatten. Indien een kleine rest van de ontstekingshaard of littekenstructuur zou achterblijven, kan die opnieuw ontsteken en uitbreiden na genezing. De kans hierop is groter wanneer de operatiewond met hechtingen wordt gesloten, omdat de rest als het ware ‘ingehecht’ kan worden. Bij opgroeien ontstaat geleidelijk vervangend littekenweefsel dat de eventuele restjes doet verdwijnen. Toch is herval ook met deze techniek niet 100% uitgesloten. Om die reden wordt vaak voor een genezing met ‘opgroei’ gekozen.

Valt de aandoening te genezen?

Op dit moment is een definitieve genezing nog niet mogelijk. De aandoening heeft meerdere oorzaken (genetisch, afweersysteem, levensstijl), waardoor later in het leven nieuwe opstoten kunnen ontstaan. Vaak kan door een correcte combinatie van medicatie en/of operaties een langdurige ziektecontrole (remissie) worden verkregen.

Laatste publicatiedatum: 02/08/2024