Lymfeoedeem van de arm

Door de operatie kan de arm aan de kant van de operatie stijf geworden zijn. Stijfheid treedt vooral op als er een okseluitruiming is uitgevoerd. Je wordt geadviseerd om je arm te oefenen. Het is van belang dat je de oefeningen die je in het ziekenhuis aangeleerd kreeg, ook thuis uitvoert.

De okselklieren hebben de taak lymfevocht af te voeren. Soms kan vanuit de arm de afvoer van het lymfevocht verminderen na een okseluitruiming. Dat kan ook later als de oksel moest worden bestraald. Er ontstaat extra lymfevocht als je te veel zwaar werk doet met je arm of wanneer je aan jouw arm of hand een ontsteking krijgt. De kans op een hinderlijke dikke arm is 5 tot 10%. Dat wil zeggen dat meer dan 90% van de patiënten geen dikke arm heeft en normaal kan functioneren.

Sommige patiënten kunnen blijvende pijnklachten ondervinden. Ook na een okselklieruitruiming waarbij de gevoelszenuwen die dwars door de oksel lopen soms moeten worden weggenomen, kan je naast het voos gevoel aan de binnenkant van de bovenarm, ook pijnklachten in de oksel ervaren. Gewone pijnstillers helpen vaak niet. De klachten kunnen als zeer hinderlijk ervaren worden.

• Als je ligt of zit, leg jouw arm en hand wat hoger. Gebruik hiervoor een extra kussen.
• Laat geen bloeddruk meten aan de arm van de geopereerde zijde.
• Laat geen bloed afnemen aan de arm van de geopereerde zijde.
• Laat geen infuus aanleggen aan de arm van de geopereerde zijde.
• Span je bij warm weer niet overmatig in, las rustpauzes in.
• Steek regelmatig je arm omhoog en stimuleer de bloedsomloop door afwisselend de vingers dicht te knijpen (een vuist) en terug te strekken.
• Draag geen zware lasten.
• Laat geen acupunctuur en acupressuur bij jou toepassen.

• Probeer wondjes te voorkomen. Heb je een wondje: goed ontsmetten en doe er een pleister op. Tip: zorg ervoor dat je een ontsmettingsproduct in huis hebt.
• Draag handschoenen bij ruwe karweitjes bv. tuinieren, vuil huishoudelijk werk…
• Zorg voor goede hygiëne en goede verzorging van de huid.
• Vet de huid regelmatig in om kloofjes en kapotte nagelriempjes te voorkomen.
• Zorg voor schone handen en nagels.
• Krab puistjes en insectenbeten niet open.

Neem bij ontstekingen contact op met jouw arts.

• Er wordt extra vocht aangemaakt door hoge temperaturen.
• Vermijd overmatig zonnebaden, zonnebank en saunabezoek.
• Pas op met hete baden.
• Gebruik geen warme kruiken, kersenpitkussentje, rode lamp of warme pakkingen op je arm of schouder.

Het is echter heel belangrijk om te blijven bewegen. Angstvallig je arm ontzien is niet gunstig en kan tevens leiden tot schouderklachten. Schenk aandacht aan een normale lichaamsbeweging en het mobiel houden van de schouder. Beweging stimuleert de lymfevaten waardoor overtollig vocht wordt afgevoerd. De bewegingen moeten vooral "dynamisch" zijn d.w.z. dat aan- en ontspannen van spieren moet afgewisseld worden.

• Verdeel lichamelijk werk zoveel mogelijk over de dag.
• Voorkom overbelasting van de arm door de activiteiten en werkzaamheden rustig op te bouwen.
• Las pauzes in bij breien, handwerken, computerwerk… en doe af en toe arm-en schouderoefeningen.
• Vermijd zwaar tillen en intensief sporten.
• Zoek een evenwicht tussen rust en inspanning.
• Probeer de arm niet te veel te ontzien: normaal bewegen en licht sporten mag. Bewegen mag echter niet leiden tot vermoeidheid, pijn of zwelling in de arm, schouder of hand.

Op voorschrift van jouw arts kan je doorverwezen worden naar de kinesitherapeut die jou de gepaste oefeningen aanleert. Het is de bedoeling de oefeningen thuis regelmatig te herhalen.

Vermijd druk op de arm en de schouder:

• Draag een goed passende BH.
• Draag geen knellende kledij, sieraden of "mouwophouders".
• Geen bloeddruk laten nemen aan de geopereerde zijde.

Voorbeelden van oefeningen:

• De schouders voorwaarts en achterwaarts rollen.
• De schouders optrekken naar boven en ze daarna naar beneden bewegen.
• De aangedane arm of beide armen voorwaarts naar boven bewegen.
• De aangedane arm of beide armen zijwaarts naar boven bewegen.
• Beide handen in de nek plaatsen, de ellebogen voorwaarts en achterwaarts bewegen.
• Beide handen op de schouders, de beide ellebogen voorwaarts en achterwaarts draaien.
• Beide armen achterwaarts heffen.

Alle leefregels ten spijt kan er toch lymfeoedeem ontstaan. Waarom de ene persoon het wel krijgt en de andere niet, is niet duidelijk. De symptomen die zich kunnen voordoen in arm, oksel, borst of rug zijn:

• zwelling (eventueel tijdelijk)
• een zwaar gespannen of moe gevoel van de arm
• functieverlies of bewegingsbeperking van de arm
• pijn en/of tintelingen van de arm

Als je deze symptomen merkt, kan je eerst proberen de arm rust te geven en hoger te leggen. Verminderen de klachten de volgende dagen niet, neem dan contact op met je arts. Laat geen krachtige, knedende massage uitvoeren op de plaats van het oedeem. Je kan, op voorschrift van de arts, naar de kinesitherapeut (gespecialiseerd in lymfedrainage) gaan. Die zal de lymfedrainage opstarten gecombineerd met oefeningen van de schouder, arm en hand.

Lymfedrainage is een massagetechniek die tot doel heeft:

• Een verbeterde lymfeafvoer tot stand te brengen.
• Het immuunsysteem te activeren.
• De pijn te verminderen.