Valincidenten

Symptomen en oorzaken

Wat is het?

Valincidenten zijn een vaak voorkomend probleem bij ouderen en niet zelden een reden tot opname in het ziekenhuis. Ongeveer 1 op 3 thuiswonende 65-plussers valt minstens 1 keer per jaar. Bij ouderen die in een woonzorgcentrum leven, loopt dit cijfer gemakkelijk op tot 2 op 3. Het risico om te vallen neemt toe met de leeftijd en bij cognitieve problemen zoals dementie.

Oorzaken

De oorzaken van valincidenten zijn divers en soms ook een combinatie van verschillende factoren. Evenwichtsstoornissen, een bloeddrukval ('orthostatische hypotensie'), spierkrachtverlies, slechte mobiliteit, struikelen, verkeerdelijk of overvloedig gebruik van medicijnen ('polyfarmacie'), dementie, valvrees of een aanrijding zijn de meest voorkomende oorzaken.

Gevolgen

Een valincident kan verstrekkende gevolgen hebben voor de oudere persoon, en dit zowel op fysiek, mentaal, sociaal als emotioneel vlak. Fysieke letsels ten gevolge van een val kunnen variëren van een blauwe plek of schaafwonde, tot een open wonde, kneuzing, botbreuk of hoofdletsel. Naast deze lichamelijke gevolgen, ervaren ouderen een valincident vaak ook als een traumatische ervaring. Daarbij kan in meerdere of mindere mate een angst ontwikkeld worden voor het oplopen van nieuwe valincidenten. Deze valvrees kan dusdanig groot worden dat de persoon gaat vermijden om bepaalde activiteiten uit te voeren en zelfs om te bewegen. Sociale activiteiten worden stopgezet en de oudere wordt minder mobiel. Door de afgenomen fysieke activiteit, wordt het lichaam minder getraind. Spieren worden zwakker maar ook het evenwicht en de conditie gaan erop achteruit. Als de oudere dan toch in beweging komt, loop hij/zij juist meer risico om een nieuw valincident door te maken. Het lichaam is immers niet meer gewoon om te bewegen. Het ontwikkelen van een (te) grote (lees: verlammende) valangst kan dus een vicieuze cirkel in gang zetten met juist een hoger valrisico tot gevolg. Naast een eventuele opname in het ziekenhuis, kan (herhaaldelijk) vallen voor ouderen (en/of familieleden) ook een reden zijn om te verhuizen naar een woonzorgcentrum.

Diagnose en behandeling

Hoe voorkomen?

Het goede nieuws is dat valincidenten vaak kunnen worden voorkomen. De belangrijkste maatregelen in het kader van valpreventie zijn:

Draag goed passend, gesloten schoeisel.
Vermijd bruuske bewegingen. Zet je na langdurig zitten of liggen rustig recht en sta pas op nadat eventuele duizeligheid is verdwenen.
Vermijd rondstappen na het innemen van kalmeer- of slaapmiddelen.
Draag steeds je bril
Zorg voor voldoende verlichting in kamers en gangen. Steek ook ’s nachts een lamp(je) aan indien je naar het toilet moet.
Zorg dat alle vloeren vrij zijn van obstakels (zoals kabels, tapijten, matten, losliggende voorwerpen). Vermijd ook gladde of natte vloeren.
Plaats zaken die je regelmatig gebruikt binnen handbereik.
Voorzie handgrepen ter hoogte van het toilet en bad. Plaats een antislipmatje in bad of douche. Onze ergotherapeuten kunnen je helpen met tips en adviezen voor woningaanpassingen of hulpmiddelen in het kader van valpreventie. Vraag ernaar!
Blijf in beweging. Zo houd je je spieren sterk en train je je evenwicht. Onze kinesitherapeuten kunnen jou helpen met specifieke valpreventieve oefenprogramma’s. Zij kunnen je ook tips geven voor oefeningen waarmee je thuis aan de slag kan. Vraag ernaar!

Meer informatie kan je vinden op de website valpreventie of in onderstaande infobrochures.