Vesico-ureterale reflux

Symptomen en oorzaken

Wat is een vesico-ureterale reflux?

Urine die geproduceerd wordt door de nieren draineert via de urineleiders in de blaas. Daar wordt de urine opgeslagen tot het gepaste moment is aangebroken om de urine via de plasbuis (urethra) uit te plassen. Normaal zijn er ter hoogte van de overgang urineleiders–blaas kleppen aanwezig die ervoor zorgen dat urine vanuit de blaas niet kan terugvloeien richting de nieren. Als deze kleppen niet correct ontwikkelen, is terugvloei van urine vanuit de blaas naar de urineleiders en nieren mogelijk; dit wordt vesico-ureterale reflux (VUR) genoemd. Het is een aangeboren probleem dat zich aan één of beide kanten kan voordoen.

Meestal veroorzaakt VUR geen symptomen, noch schade. Belangrijk is wel dat in het geval het kind een blaasontsteking zou doormaken, de ontstoken urine kan terugvloeien richting de nieren en daar een nierontsteking kan veroorzaken. Wanneer een nierontsteking optreedt is het kind ernstig ziek en kan er blijvende schade optreden aan de nieren.

VUR komt voor bij 1 à 2% van de kinderen, vooral meisjes. Als VUR ernstige schade aan de nieren heeft veroorzaakt, kan refluxnefropathie ontstaan. Refluxnefropathie is de oorzaak van nierfunctiestoornissen en hoge bloeddruk.

Diagnose en behandeling

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Echografie van nieren en blaas
Nucleaire scan van de nieren
Plas cysto-urethrografie

Hoe wordt vesico-ureterale reflux behandeld?

Afwachtende houding

Vele types VUR zullen spontaan verbeteren en zelfs verdwijnen. Voor deze types VUR is een afwachtende houding zonder actieve behandeling te verkiezen. Tijdens de periode van afwachten is preventie van urinaire ontsteking natuurlijk wel van het grootste belang om een nierontsteking met nierschade te vermijden. Daarom wordt vaak aangeraden gedurende lange tijd dagelijks een lage dosis antibiotica te nemen om zo de urine ontstekingsvrij te houden.

Chirurgische behandeling

Redenen om voor een chirurgische aanpak te kiezen:

Ernstige doorbraakontsteking terwijl het kind al preventieve antibiotica inneemt.
Moeilijkheden met de inname van preventieve antibiotica.
Bij herhaling van de beeldvorming (cystografie) komt verslechtering van de VUR aan het licht.
VUR persisteert na een aanzienlijke periode van afwachten.

Er zijn twee chirurgische opties mogelijk voor de behandeling van VUR:

Deflux of STING-operatie

Als dan toch overgegaan moet worden tot chirurgie voor reflux, dan wordt meestal geopteerd voor een endoscopische aanpak (dus zonder huidincisie). Bij dergelijke Deflux of STING-operatie wordt onder algemene anesthesie een klein implantaat geïnjecteerd onder de uitmonding van de urineleider in de blaas. Dit verhelpt terugvloeien van de urine. Deze ingreep gebeurt via een cystoscopie (kijkonderzoek van de blaas). Huidincisie is dus niet noodzakelijk en normaal kan deze ingreep in dagziekenhuis gebeuren. De STING-operatie heeft een hoge kans van slagen, maar bij sommige kinderen volstaat één injectie niet. En soms is alsnog een chirurgische ureterreïmplantatie noodzakelijk. Dan wordt onder algemene anesthesie een huidincisie in de onderbuik gemaakt, de blaas wordt geopend, waarna de overgang urineleider-blaas opnieuw wordt gemaakt.